Kritische Reflectie – Interne bewakingscyclus (4.1)
De eerste kwaliteitsbewakingscyclus in eigen regie van Odisee, ASTOR genaamd, liep van academiejaar 2014-2020. De tweede cyclus, VARiOSO genaamd, beslaat de periode 2019-2027. Bij de overgang van de ene naar de andere bewakingscyclus hebben we behouden wat goed werkte en uitgebreid en bijgestuurd waar relevant. In de eerste ASTOR-cyclus lag de focus op het breed bewaken van de basiskwaliteit (met onder andere toetscommissies om niveau 6 kwalificatiestructuur te garanderen); in de huidige VARiOSO-cyclus ligt de klemtoon voor de bachelors gerichter op de ontwikkeling van ambitiekenmerken van Odisee. Voor het nieuwe segment van de graduaatsopleidingen blijft de basiskwaliteit centraal staan.
Eigen regie
Verloop van de VARiOSO-cyclus
Het bewakingsproces voor elke opleiding bestaat uit zes stappen, gespreid over vijf semesters. In de eerste stap (V) is er een verkenning met studenten en werkveldpartners van noden en opportuniteiten van de opleiding. In de tweede stap (A) gebeurt er een analyse van beschikbare datagegevens en vindt er tevens een screening plaats van de onderwijskwaliteit door een groep kritische vrienden. In de reflectiestap (Ri) stelt het opleidingsteam het kwaliteitsprofiel van de opleiding op m.n. een beschrijving van een realisatie en een uitdaging per kwaliteitskenmerk. Dit wordt gevolgd door de optimalisatiestap (O) waarin het opleidingsteam één thema uitwerkt in een optimaliseringsplan.
In de voorlaatste spiegelstap (S) wordt het zelfbeeld van de opleiding getoetst aan een externe blik van een reviewpanel. Bij de bacheloropleidingen gebeurt dit onder supervisie van de cel kwaliteitszorg van de Vlaamse Universiteiten en Hogescholen Raad (VLUHR-KZ) met een reviewpanel. Bij de graduaatsopleidingen betreft dit de formele accreditatie door de NVAO. Om die reden wordt de VARiOSO-cyclus zoveel als mogelijk ingevuld op een manier die de graduaatsopleidingen daarop voorbereidt (bijvoorbeeld door het centraal plaatsen van de generieke kwaliteitscriteria gebaseerd op de European Standards and Guidelines in elk van de stappen).De accreditatie van de eerste twee graduaten vindt plaats in 23-24. Daaruit zal moeten blijken in welke mate de output van de VARiOSO-cyclus ondersteunend was ter voorbereiding van de accreditatie en de opmaak van het bijbehorend evaluatierapport.
De laatste stap bestaat uit het bespreken van het rapport van het reviewpanel en de opvolging ervan met de leidinggevenden van Odisee met als doel een duidelijk en formeel borgingsmoment van de opleidingskwaliteit (inclusief niveaubewaking) door de directie. Voorafgaand aan dit opvolgingsgesprek voert een panel van directieleden ook al een feedbackgesprek met elke opleiding over haar kwaliteitsprofiel, ter afronding van de derde stap in de VARiOSO-cyclus, de eerder genoemde reflectiestap (RI). Op die manier houdt het instellingsbestuur van dichtbij voeling met de kwaliteitscultuur in elke opleiding.
Bekijk hier
opleidingshoofd Muriël Kestelyn over de eigen regie en de rol van de ankerpersoon kwaliteit.
SWOT
Onze sterke punten waar we trots op zijn
Stevig stelstel
Odisee heeft een stevig stelsel van kwaliteitsbewaking in eigen regie ontwikkeld. In de eerste ASTOR-cyclus hadden we meerdere sterke punten uitgebouwd. In de huidige cyclus VARiOSO zijn de sterke punten behouden maar ook nieuwe elementen toegevoegd: een systematische betrokkenheid van werkveld en studenten, het bespreken van data-analyses, een screening van de onderwijsleeromgeving inzake basiskwaliteit maar ook van het IKCO kader, het maken van een kwaliteitsprofiel dat gebaseerd is op de Odisee-visie en strategie 2027, een review door een extern panel en opvolging door de directie die de opleiding ondersteunt in zijn verbeterproces. De review door een extern panel gebeurt samen met VLHUR-KZ.
Aandachtspunten waar we op goede weg zijn
Eigen klemtonen opleiding
In het VARiOSO-opzet is voorzien dat de graduaatsopleidingen eigen klemtonen kunnen leggen, zoals bijvoorbeeld de nadruk op werkplekleren en op evaluatie van studenten. In het focusgesprek kwaliteitszorg werd aangegeven dat graduaatsopleidingen, evenals bepaalde bacheloropleidingen, baat zouden hebben bij een kortere doorlooptijd. Ook de invulling van bepaalde stappen door de opleiding zelf zoals bijvoorbeeld sprintpakketten opgesteld door de opleiding, moet kunnen. Beide opties zijn voorzien maar we dienen deze manoeuvreerruimte nog beter te communiceren en benutten.
Uitwisselen van expertise
De ankerpersonen kwaliteitszorg bouwen heel wat expertise op rond kwaliteitszorg binnen de cluster maar in het focusgesprek kwaliteitszorg werd gesteld dat opleidingshoofden, docenten en ankerpersonen deze expertise nog onvoldoende met elkaar delen. De ankerpersonen hebben nood aan intervisie, delen van expertise en samenwerking met andere ankers, opleidingshoofden en directeurs uit andere clusters.
Knelpunten waarmee we nog worstelen
Werkdruk ankerpersonen
De werkdruk van sommige ankerpersonen die een onderwijsopdracht combineren met ondersteuning van kwaliteitszorg en onderwijsontwikkeling in hun onderwijscluster is een blijvend aandachtspunt.
Levenslang leren
De opleidingen permanente vorming hebben, vanuit hun specifieke positionering in de organisatie, kwaliteitszorg steeds volgens eigen strategieën en methodieken vormgegeven. Door de integratie van de beleidsdomeinen ‘Onderzoek-Onderwijs-Levenslang Leren’ liggen hier opportuniteiten tot het verbreden van het instellingsbreed kader voor kwaliteitszorg. Met de aanstelling van een directeur Levenslang leren zal de kwaliteitsbewaking van het levenslang leren, een prominente plaats krijgen. Daarbij zal Odisee niet alleen de programma’s permanente vorming opnemen maar ook het nieuwe aanbod van microcredentials en microdegrees. Dit maakt ook deel uit van het VSF-project rond microcredentials dat Odisee trekt binnen de Associatie KU Leuven.
Ankerpersonen kwaliteitszorg
Een tweede sterk punt betreft de rol van de ankerpersonen kwaliteitszorg. Zij vormen de link tussen de opleiding en het proces van kwaliteitsbewaking op instellingsniveau. Ze maken terecht deel uit van het overleg tussen clusterdirecteur en opleidingshoofden. Deze collega’s zijn sterk in communiceren van het beleid van kwaliteitszorg, dit te vertalen naar de concrete praktijk per opleiding en dit proces ook te organiseren en op te volgen. Zij geven tevens feedback voor de verbetering van het VARiOSO-proces.
Transparantie kwaliteitszorgresultaten
We zijn ook trots dat we de resultaten uit de VARiOSO-cyclus en van de externe kwaliteitsbewaking transparant communiceren via het studenten-en personeelsplatform en de publieke website. Naast verslagen (bv. Elektromechanica) uit de cyclus is er per opleiding ook een kwaliteitsfiche (bv. Toegepaste Informatica) beschikbaar die de belangrijkste cijfergegevens maar ook kenmerkende quotes weergeeft.
Hoe gaat het dan concreet?
De community aan het woord
Hiernaast vind je enkele getuigenissen van collega’s en een praktijkvoorbeeld. Je hoort/leest korte getuigenissen van:
- Annemie Vermeyen (Opleidingshoofd Elektromechanica) en Kevin Picalausa (Opleidingshoofd Toegepaste Informatica) over hun ervaringen met de eigen regie.
- Luk Schoofs (directeur levenslang leren) over de uitdagingen voor kwaliteitszorg in zijn entiteiten.