1. Inleiding
Deze tekst is een kritische reflectie ter voorbereiding op de instellingsreview van LUCA School of Arts 2023-2024. Voor een School of Arts, een gemeenschap van 5.000 creatievelingen, ligt het ene woord al meer voor de hand dan het andere.
Kritisch reflecteren zit in het DNA van de kunstenaar, de ontwerper, de onderzoeker. Een School of Arts vereenzelvigen met een ‘instelling’ ligt al wat verder van hun leefwereld, en de term ‘review’ zal menig kunstenaar zijn wenkbrauwen doen fronsen.
De manier waarop in Vlaanderen de kwaliteit van het hoger onderwijs wordt geborgd past volledig in de beleidscultuur en onderwijsvisie van LUCA; in vertrouwen en op maat. Als enige zelfstandige School of Arts in Vlaanderen, betekent de instellingsreview dat het hier gaat om de toepassing van dat unieke stelsel op een unieke realiteit. Het is dan ook met fierheid en vertrouwen dat we deze kritische reflectie voorleggen, aan een panel dat de kans krijgt om het geheel eigen karakter van hoger kunstonderwijs te ervaren, en vanuit die ervaring te ondervinden hoe kunst en kwaliteit met dezelfde ‘K’ beginnen.
We starten met ‘het verhaal van LUCA’, waarin de lezer kennis maakt met het onderwijs- en onderzoeksportolio, de studenten en de personeelsleden, en de locaties waar zij actief zijn. We beschrijven LUCA als een organisatie in verandering en staan even stil bij 160 jaar geschiedenis.
Een volgend hoofdstuk gaat in op de beleidsvoering. Na de beleidskaders op het niveau van de instelling en de onderliggende entiteiten, beschrijven we de beleidscyclus die deze kaders doet leven. Hoe komen we tot plannen, acties, opvolging en bijsturing? En hoe betrekken we daarbij interne en externe stakeholders?
Vervolgens is het de beurt aan kwaliteit: onze drijfveer, en in de vorm van een kwaliteitscultuur dé focus van een instellingsreview. We gaan in op hoe we cijfers analyseren en processen bewaken, met de KOPERA-aanpak als ‘eigen regie’ voor de borging van de onderwijskwaliteit. Die aanpak binnen de opleidingen is integraal ingebed in de beleidscyclus uit het vorige hoofdstuk.
Afsluiten doen we met drie themarapporten. Hier zoomen we in op drie aspecten die volgens ons essentieel zijn voor LUCA. Ten eerste is er de doorgedreven ontwikkeling van diepgaand artistiek onderzoek, in combinatie met een onderwijsvisie die veel breder gaat dan artistieke vorming in enge zin. Ten tweede hebben we aandacht voor de duidelijk aanwezige decentrale dynamiek, en het balanceren tussen initiatief van onderuit en sturing van bovenaf. Ten derde is er het personeelsbeleid, dat de afgelopen jaren steeds beter ontwikkeld werd, in de overtuiging dat de expertise, het talent en de inzet van mensen de kern zijn van het succes van een School of Arts.
Het vatten van een bruisende organisatie in 50 pagina’s vergt onvermijdelijk een selectie. We kiezen ervoor om processen beknopt te beschrijven, zodat er ruimte blijft om ze kritisch te beschouwen. Dat laatste doen we in alinea’s met een groene achtergrond (zoals deze). Een lezer die zich beperkt tot de witte alinea’s, zou dus een objectief zicht moeten krijgen op hoe LUCA werkt. Die beschrijvingen zijn vaak maar een topje van de ijsberg, en lezers zullen wellicht dieper in de materie willen duiken. Dat kan aan de hand van de brondocumenten, die we enkel toevoegden wanneer de lezing ervan ons onontbeerlijk lijkt voor een goed begrip.
Een lezer die vervolgens enkel de groene alinea’s leest, ontdekt hoe we zelf naar onze organisatie en werking kijken. We belichten sterktes en kansen, duiden hoe en waarom één en ander evolueerde, en waar zaken nog in ontwikkeling zijn. We durven ons kwetsbaar op te stellen, en hebben niks te verbergen. In de uiteindelijke vormgeving staan witte en groene passages door elkaar, zodat een lezing van de tekst een wisselwerking biedt van beschrijving en reflectie.
Vanzelfsprekend is dit alles slechts een opstap naar de dialoog die in het proces van de instellingsreview zal volgen tussen LUCA en het panel.
We kijken uit naar die ontmoetingen.